Payları bölünmüş bir arsam var. Paydaşlardan bazıları kendi payını başkalarına satmış fakat ben satın almak istiyordum. Şimdi ne olacak?
Cevap: Bazı şartlar dahilinde alabilmeniz mümkün. Nedir bu şartlar?
Arsanın paylı mülkiyete tabi olması ve kanunda devredilemezliğe ilişkin aksi yönde bir hüküm bulunmaması lazım
Bu duruma tarımsal mülkiyetler girebiliyor. Örneğin söz konusu taşınmaz tarımsal mülkiyet ise devredilememe gibi bir durum ortaya çıkabilir. Avukatınıza danışmanız önemli.
Paydaşlardan birinin veya birkaçının kendi payının devrine ilişkin işlemin noter vasıtasıyla bildirmesinden itibaren 3 ay içinde önalım hakkınızı kullanmanız gerek. Her hâlükârda bu süre satış tarihinden itibaren 2 yıldır.
Türk Medeni Kanunu 733. Madde gereğince paylı mülkiyete tabi bir taşınmazda payını devredecek olan malikin bu durumu noter vasıtasıyla diğer paydaşlara bildirmesi gerekir. 3 ay içerisinde herhangi bir cevap gelmez ise payını sorunsuzca devredebilir. Aksi takdirde yazımızın konusu olan önalım hakkının kullanılması ile devralan malikin sorumluluğu doğacak ve taşınmazı kaybetmesi gündeme gelecektir.
Bu taşınmazda pay sahibi olmanız gerek. Şahsi hak ve sınırlı ayni hak sahibiyseniz ön alım hakkını kullanamazsınız.
Buna bir parantez getirelim. Tapu kütüğüne daha önceden alım hakkının şerh edilmesi de dava yoluyla taşınmazın sizin adına tescilini mümkün hale getirebilir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre fiilen taksimin mevcut olmaması gerekir.
Fiilen taksim, herhangi bir resmiyet olmaksızın paydaşların kendi aralarında anlaşarak fiilen taşınmazı bölmesi anlamına gelir.
Peki sonuç olarak bu hakkı nasıl kullanacağım? Dava yoluyla…
Bu hakka Önalım hakkı deniyor. TMK 732 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hakkı sadece satın alan 3. Kişiye karşı kullanabilirsiniz. Burada genellikle tapu kayıtlarındaki satış bedeli esas alındığından devreden ve devralanın da muvazaalı bir satış yapmış olmaması kendi açılarından önem taşıyor. Hakim kararıyla tapu kayıtlarındaki satış bedelini mahkeme veznesine yatırdıktan sonra tapunun iptali ve tescili sağlanıyor. Yani taşınmaz sizin adınıza tescil ediliyor.
Belirtelim ki bu dava yaklaşık 7-8 ay sürerken tescil için davanın kesinleşmesi de HMK 367/2 gereğince şarttır. Dolayısıyla karşı taraf dosyayı istinaf ile temyize gönderirse bu dava 2-3 yıl dahi sürebilir.
Taşınmazın muvazaalı olarak sürekli devrini engellemek amacıyla ihtiyati tedbir ile devredilemezliğe yönelik bir şerh konulması önem taşıdığından davanın hızlı sonuç vermesi, salahiyeti ile son olarak da bu davaların uzmanlık gerektirmesi sebebiyle yaşanacak olaylarda avukatınıza danışmanızı tavsiye ederim.
Bursa Avukat Berat Barulay